زگیل تناسلی (به انگلیسی: Condylomata Acuminata) (خواند شود: کوندیلوما آکومیناتا) همراه عفونت با ویروس پاپیلوم انسانی (ویروس اِچ‌پی‌وی از ویروس‌های دی‌ان‌ای دار) بوجود می‌آید. زگیل تناسلی یکی از همه‌گیرترین بیماری‌های آمیزشی در جهان است.
زگیل تناسلی با تبخال دستگاه تناسلی فرق دارد. تبخال تناسلی را ویروس هم‌خانواده تبخال صورت ایجاد می‌کند.
گونه‌ها
اچ‌پی‌وی بیش از صد گونه دارد که چهل نوع آن در ناحیه تناسلی ایجاد بیماری می‌کنند. بسیاری موارد اچ‌پی‌وی بدون علامت هستند و فرد از آلودگی خود بی‌خبر می‌ماند.
این بیماری بیشتر از راه آمیزش جنسی و دهانی (تماس پوست با پوست آلوده) و مخاط منتقل می‌شود. گونه‌های ۶ و ۱۱ این ویروس، باعث ۹۰٪ موارد زگیل هستند.
موارد کمیابی از زگیل تناسلی از مادر به جنین می‌رسد.
تاریخچه کشف
در اوایل سده ۲۰ (میلادی)، پزشکان پوست متوجه همه‌گیری بالای سرطان دهانه رحم در بین روسپیان شدند. در حالی که راهبه‌ها (آنهایی که پیش از پیوستن به صومعه از نظر جنسی فعال نبودند) بسیار کم به سرطان دهانه رحم دچار می‌شدند. همچنین دانشمندان متوجه همه‌گیری بالای سرطان رحم در بین زنانی شدند که با مردانی که همسران آنها بخاطر سرطان رحم درگذشته بودند ازدواج کرده بودند. با بررسی جمعیت‌شناسی این افراد، پژوهشگران دریافتند که یک بیماری آمیزشی عامل ایجاد سرطان رحم است. در اواخر دهه ۱۹۷۰ (میلادی)، پژوهشگران آلمان ویروس اچ‌پی‌وی را به عنوان عامل سرطان رحم شناسایی کردند. پس از آن بررسی‌های بیشتر واگیرشناسی، رابطه بین سرطان دهانه رحم و آلودگی به اچ‌پی‌وی را تأیید کردند.
همه‌گیری
میانگین همه‌گیری جهانی ویروس اچ‌پی‌وی بین ۹ تا ۱۳ درصد است. زگیل تناسلی به قدری شایع است که بیش از نیمی از انسان‌های از نظرِ جنسی فعال، در مقطعی از زندگی، به آن دچار می‌شوند.[۶] گفته می‌شود تقریباً هر مرد یا زنی در طول عمر خود در تماس با این ویروس قرار می‌گیرد. و علت اصلی رعایت نکردن بهداشت فردی میباشد.
نشانه‌ها
شکل ظاهری زگیل‌های تناسلی تا حدودی مشابه زگیل‌های عادی است. فقط در محل ایجاد آنها تفاوت‌هایی وجود دارد. زگیل‌های تناسلی در نواحی مخاطی بدن قادر به رشد هستند.این نواحی به شرح زیر می باشند:
ناحیه‌ی تناسلی
ناحیه‌ی مقعد
ناحیه‌ی دهان، لب ها ، زبان و گلو. در صورتی که فرد رابطه ی جنسی دهانی با فرد آلوده برقرار کند امکان بروز زگیل‌ها در اطراف لب ها، دهان، زبان و گلوی فرد وجود دارد.
بیشتر زگیل‌های تناسلی آنقدر کوچک هستند که نمی‌شود آنها را با چشم غیرمسلح دید. اما برخی اوقات این زگیل‌ها گسترش یافته و در دسته‌های کوچک خود را نشان می‌دهند. زگیل تناسلی به صورت برجستگی‌های کوچک تا متوسط گوشتی به رنگ پوست یا کم‌رنگ‌تر یا پررنگ‌تر روی سطح خارجی ولو یا دیواره‌های داخلی واژن و نیز ناحیه بین مقعد و واژن و روی سطح دهانه رحم (سرویکس) رشد می‌کنند. در مردان، ممکن است در نوک آلت تناسلی یا در طول بدنه آن یا روی سطح کیسه بیضه و نیز مقعد رشد کنند. سطح این زگیل‌ها ممکن است صاف یا کمی زِبر باشد. گاهی ممکن است به هم پیوند بخورند و ضایعات بزرگ گل کلم مانند تشکیل دهند.[نیازمند منبع]دوره واگیری و بروز علایم بیماری بین چند هفته تا دو سال گزارش شده‌است؛ ولی امکان بیشتر شدن این دوره هم وجود دارد. زیرا ویروس اچ‌پی‌وی در بدن می‌ماند و از بین نمی‌رود.
فرق زگیل تناسلی با زگیل معمولی
تمامی زائده‌هایی که بر روی بدن بر اثر این عفونت به وجود می‌آیند در اثر ابتلا به ویروس HPV میباشد و هیچ عامل دیگری برای ایجاد زگیل‌ها شناخته نشده‌است. این ویروس دارای تیپ‌های مختلفی است و هر تیپ رفتار جداگانه ای را از خود نشان می‌دهد. برخی از تیپ‌های این ویروس فقط باعث ایجاد زگیل‌های معمولی بر روی دست و کف پا و سایر نقاط بدن می‌شوند و معمولاً پس از گذشت ۱۸ الی ۲۴ ماه بدون درمان پزشکی ناپدید شده و از بین بروند. اما زگیل‌های تناسلی گونه‌هایی از ویروس HPV هستند که بر روی ناحیهٔ تناسلی و مقعد رشد می‌نمایند و در صورتی که شخص ارتباط جنسی دهانی با فرد آلوده به ویروس داشته باشد امکان رشد این عفونت در دهان، لب‌ها، زبان و گلو وجود دارد. همچنین زگیل تناسلی می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌ها و بیماری‌های مهلکی مانند انواع سرطان از جمله سرطان دهانهٔ رحم و واژن در زنان شود در صورتی که زگیل‌های معمولی چنین خطری در برندارند.
سرطان
برای زنان انجام آزمایش پاپ اسمیر تین پرب (به انگلیسی: PAP SMEAR THIN PREP) برای یافتن ضایعات بدخیم احتمالی ناشی از ویروس اچ‌پی‌وی نزد متخصص زنان و پوست توصیه می‌شود. زیرا ویروس اچ‌پی‌وی، عامل بیماری زگیل تناسلی می‌تواند عامل سرطان دهانه رحم (سرویکس) و واژن و ولو باشد. اگر سه سال جواب این آزمایش، منفی بود بعد هر دو تا سه سال یکبار انجام می‌دهند. در راهنمای بالینی سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تمام زنان توصیه شده از سن ۳۰ سال به بعد هر پنج سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر بدهند و اگر ۱۵ سال پیاپی نتیجه تست منفی بود می‌توان تا ۶۰ سالگی هر ۱۰ سال یکبار این تست را انجام داد. بهتر است زنان آلوده به اچ‌پی‌وی، هر شش ماه یکبار پاپ اسمیر انجام داد.
در اندام جنسی مردانه، می‌تواند باعث سرطان پروستات شود.
هر دو جنس می‌تواند باعث سرطان مقعد و در صورت داشتن آمیزش جنسی دهانی باعث سرطان حنجره، سرطان دهان و سرطان گلو شود.
البته همه موارد بالا ثابت نشده‌است و ارتباط مستقیمی گزارش نشده و بیشتر همراهی ذکر شده‌است. ولی خیلی از کتاب‌های تخصصی مرجع، ارتباط مستقیمی بین ابتلا به گونه‌های ۱۶ و ۱۸ اچ‌پی‌وی و ایجاد سرطان گردن رحم قائل شده‌اند.
پیشگیری
واکسن
واکسن زگیل تناسلی بنام گارداسیل (به انگلیسی: Gardasil) است. گارداسیل یک واکسن چهارگانه است که در سه نوبت استفاده می‌شود. گارداسیل سبب پیشگیری از ابتلا به انواعی از ویروس که عامل زگیل تناسلی و سرطان هستند می‌شود. استفاده از این واکسن برای مردان تا ۲۶ سال و برای ۳۵ تا۴۰ سال حتمی[۵] و به زنان ۹ تا ۲۶ سال و مردان از سن ۱۲ تا ۲۶ سال توصیه می‌شود.
پس از فراخوان سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۶ (میلادی) برای مبارزه با این ویروس، تا سال ۲۰۱۸ (میلادی) واکسن گارداسیل در هشتاد کشور دنیا در دسترس مردم قرار گرفت.
کاندوم
کاندوم از انتقال ویروس اچ‌پی‌وی جلوگیری می‌کند. مگر آنکه ویروس از پوست ناحیه‌ای که کاندوم نمی‌پوشاند منتقل شود.
شستشو
شستشوی مناسب اندام‌های جنسی بعد از آمیزش جنسی با آب و الکل خوراکی و استون برای از بین بردن هرگونه کثیفی لازم است.
درمان
در بیشتر موارد، زگیل‌های تناسلی، پس از ۱۸ تا ۲۴ ماه، بدون بکارگیری هیچ روش درمانی، به خودی خود از بین می‌روند.[۲] ولی مراجعه به پزشک و مراجعه، لازم است. زیرا ویروس در بدن می‌ماند و از بین نمی‌رود.
برای درمان عوارض این بیماری باید به متخصص پوست اشاره کرد. ویروس اچ‌پی‌وی به هیچ عنوان درمان قطعی ندارد.[۵] درمان معمول با از بین‌بردن ضایعات با روش‌هایی مانند لیزر کربن دی‌اکسید، سرمادرمانی با نیتروژن مایع، اینترفرون آلفا، و فوتودینامیک تراپی با آمینولولونیک اسید انجام می‌شود. میزان بازگشت ضایعات بالا و بین ۲۰ تا ۴۵ درصد است. درمان سرمادرمانی با نیتروژن مایع، بدون درد است. اما درمان با لیزر موثرتر و احتمال بازگشت کمتر است. از داروهای موضعی برای درمان می‌توان کرم ایمی‌کیمود و اسید تری کلرواستیک اسید، پودوفیلین و پودوفیلوکس را نام برد که بصورت موضعی مصرف می‌شوند ولی اثر بخشی کمتری دارند. برخی از این داروها باید ماه‌ها مصرف شوند.
در ایران
در ایران آمار دقیقی از همه‌گیری زگیل تناسلی (به ویژه مردان) وجود ندارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بین ۵ تا ۱۳ درصد زنان ایران به ویروس اچ‌پی‌وی آلوده هستند. دیگر پژوهش‌ها نشان می‌دهند که همه‌گیری اچ‌پی‌وی در ایران پایین‌تر از میانگین خاورمیانه و جهان است.
در ایران معمولاً آزمایش پاپ اسمیر را بعد از ازدواج یا از سن ۲۱ سالگی، سالی یک بار انجام می‌دهند.
۷۶ درصد پدران و مادران دربارهٔ اچ‌پی‌وی هیچ اطلاعی ندارند.
در آذر ۱۳۹۲ (خورشیدی) رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران اعلام کرد که تاکنون دست کم یک میلیون ایرانی به ویروس اچ‌پی‌وی آلوده شده و زگیل تناسلی در آستانه همه‌گیر شدن است. در ۱۳۹۷ (خورشیدی) پژوهشی دربارهٔ کارگران جنسی در یکی از مناطق تهران نشان داد که ۳۱ درصد زنان مبتلا به اچ‌پی‌وی بودند. در خرداد سال ۱۳۹۷ همه‌گیری زگیل تناسلی در ایران گزارش شد
