بیضه چیست؟
بیضهها [خایه، خصیه، توپک، قلقلی]، غدد بیضی شکلی هستند که بخشی از ساختمان بدن مردان به شمار میروند. بیضهها درون یک کیسه نازک پوستی به نام کیسه بیضه (اسکروتوم) قرار دارند. وقتی مردان پا به سن میگذارند، کیسه بیضه انعطافپذیری خود را از دست میدهد و پوست شروع به شُل شدن میکند. برخی اختلالات پزشکی نیز باعث میشوند تا پوست کیسه بیضه شل به نظر برسد.
پوست به مرور زمان که مردان پیر میشوند انعطافپذیری خود را از دست میدهد، و اثرات گرانش (جاذبه زمین) در هر قسمتی از بدن، شامل بیضهها، خود را بیشتر نشان میدهد.
برخی درمانها میتوانند مانع از شل شدن بیش از حد بیضهها شوند، اگرچه هیچ راهی برای پیشگیری کامل از این مشکل وجود ندارد. شل شدن بیضهها که مردم اغلب به آن تحت عنوان شلی خایه اشاره میکنند، به طور معمول علتی برای نگرانی ندارد. در هر حال، اگر این شلی همراه علایم دیگری مثل درد در یکی از توپکها یا در پروستات بروز کند، شخص باید به دکتر مراجعه نماید.
بیضهها درون کیسه بیضه یا کیسه اسکروتال آویزانند. میزان شلی پوست اطراف بیضهها در بین مردان یکسان نیست و در بسیاری از افراد بیضه به شکل طبیعی تا حدودی حالت آویزان دارد. کیسه بیضه از بیضهها محافظت کرده و تا حدودی در برابر ضربات مقاومت میکند.
کیسه بیضه در عین حال در پاسخ به حرارت و برای محافظت از بیضههای حساس و اسپرم داخل آنها حرکت میکند. با چنین حرکتی کیسه بیضه از طریق پیشگیری از گرم یا سرد شدن بیش از حد اسپرم آنها را بردوام نگه میدارد.
در هوای سرد، پوست جمع میشود زیرا عضله کریماستر بیضهها را برای گرم کردن آنها به سمت بدن میکشد. در هوای گرم، پوست برای پیشگیری از گرم شدن بیش از حد بیضهها شل میشود. شلتر شدن پوست به توپکها امکان میدهد تا از گرمای بدن دور بمانند و جریان هوای اطراف کیسه بیضهها را برای خنک نگه داشتن آنها بیشتر میکند.
بر این اساس حتی در مردان جوان نیز بیضهها به شکل معمول اندکی حالت آویزان دارند. مردام معمولاً در دوران بلوغ که تولید اسپرم در آنان شروع میشود متوجه موضوع مورد اشاره میشوند.
وقتی که مرد پا به سن میگذارد بیضهها به طور معمول شلتر میشوند. این فرآیند ممکن است در وهله نخست ملموس نباشد اما در سنین 50 اغلب مردان متوجه تغییر چشمگیری در میزان آویزان بودن توپکهای خود میشوند.
افتادگی بیضه چیست؟
بیشتر مردها به مرور زمان متوجه میشوند که اسکروتوم (کیسه بیضه که بیضهها را در خود جای داده است) شل شده و باعث آویزان شدن بیضه میشود. این اتفاق ممکن است از زمان نوجوانی دیده شود.
افتادگی بیضه یک اتفاق طبیعی است که بر اثر بالا رفتن سن رخ میدهد و الزاماً به این معنی نیست که مشکلی برای بیضهها یا غلاف بیضه وجود دارد. البته اگر کیسه بیضه به نظر ورم کرده و خارج شده از حالت عادی به نظر میرسد، بهتر است به پزشک مراجعه شود چون میتواند نشانه مشکلات جدی باشد که نیازمند درمان است.
علت آویزان شده بیضه
بیضهها به طور طبیعی کمی دور از بدن آویزان هستند که دمای مناسب برای اسپرم سازی فراهم شود. دمای عادی بدن چیزی در حدود 37 درجه سانتیگراد است و این دما برای اسپرم سازی بالا است، در نتیجه بیضهها از بدن فاصله دارند که این پروسه را دچار اختلال نکند.
عضله کرماستر (عضله تناسلی رانی) مسئول کنترل دور و نزدیک شدن بیضهها به بدن است. بیضه مردان به طور طبیعی از بدن آنها فاصله دارد، اما وقتی هوا سرد میشود، این عضله کرماستر بیضهها را به سمت بدن میکشاند تا آنها را گرم نگه دارد. همچنین در هنگام برانگیختگی جنسی بیضهها به بدن نزدیکتر شده و آویزان شدن بیضه کمتر به چشم میخورد.
در نظر داشته باشید که افتادگی بیضه در مردان میتواند ژنتیکی باشد و به طور طبیعی با فاصله از بدنشان قرار بگیرد. کشسانی پوست بیضه که توانایی پوست برای بازگشتن به محل اولیه آن گفته میشود، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. کیسه بیضه خاصیت کشسانی خود را با گذشت زمان از دست میدهد و باعث چروکیدگی و آویزان شدن بیضه میشود.
درمان افتادگی بیضه با عمل جراحی
هرچند آویزان شدن بیضهها امری طبیعی است، برخی افراد ممکن است ظاهر آن را دوست نداشته باشند. در برخی موارد عملی به نام اسکروتوپلاستی یا عمل برداشتن اسکروتوم (کیسه بیضه) انجام میشود. این عمل پوست اضافه اسکروتوم را برداشته و اندازه طبیعی بیضه و پوست آن را بازمیگرداند.
عمل برداشتن پوست بیضه عملی سرپایی است، به این معنی که شما در همان روز که عمل جراحی را انجام دادید میتوانید به خانه بروید. انجام این عمل بین 30 تا 60 دقیقه طول میکشد و حدود یک هفته زمان برای بهبود لازم است. البته ممکن است غلاف بیضه تا چند هفته درد داشته باشد.
اگر شما قصد انجام این عمل را دارید، مطمئن شوید که با مشورت یک جراح همه گزینههای موجود را در نظر میگیرید. مطمئن شوید پیش از انجام این عمل واقع گرایانه به همه نتایج ممکن نگاه میکنید. عمل اسکروتوپلاستی باعث میشود آویزان شدن بیضهها کمتر شود اما به مرور زمان افتادگی بیضهها مجدداً پدیدار میشود.
درمان افتادگی بیضه با ورزش
روشهایی برای از درمان آویزان شدن بیضه با استفاده از ورزش وجود دارد که شامل موارد زیر میشوند:
- نگهداشتن ماهیچه مجرای ادراری در حالی که کیسه بیضه را به پایین میکشید.
- کشیدن کیسه بیضه به سمت بالا (شکم)
- این ورزشها ساده هستند و هیچ مبنای علمی وجود ندارد که کار میکنند. کشسانی پوست، دما و واکنش ماهیچه کرماستر بر ظاهر کیسه بیضه تأثیر میگذراند. بجز درمان افتادگی بیضه با عمل جراحی ،روشی وجود ندارد که بتواند همزمان بر همه این موارد تأثیر بگذارد.
چگونه از آویزان شدن بیضه جلوگیری کنیم
آویزان شدن بیضه یک اتفاق طبیعی است که در اثر بالا رفتن سن بروز پیدا میکند و هیچ راهی برای جلوگیری کامل از آن وجود ندارد. حتی اگر عمل جراحی آویزان شدن بیضه را انجام دهید، پوست کیسه بیضه در نهایت شل خواهد شد.
با انجام ترفندهای زیر میتوان از افتادگی بیضه جلوگیری کرد:
- نوشیدن مقادیر زیادی آب در روز (حدود 8 لیوان یا بیشتر بر حسب میزان فعالیت)
- ورزش کردن به صورت متداول (حدود 30 دقیقه ورزش سبک در روز)
- سیگار نکشیدن
- محدود کردن میزان مصرف الکل
- مرطوب کردن پوست با مرطوب کنندههای طبیعی و غیر معطر
- دریافت مقادیر زیادی از ویتامین آ، ویتامین ب، ویتامین ث، ویتامین ای و اسیدهای چرب امگا سه
- به خاطر داشته باشید که بیضههای شما باید بتوانند بنا به دمای بدن، به بدن نزدیک شوند یا از بدن دور شوند. در نتیجه، پوست بیضه همیشه شل تر از پوست بقیه نقاط بدن است. شاید شما از پوست آویزان بیضه خوشتان نیاید، اما این یک عامل حیاتی در تولید اسپرم است.
ورزشهای کیگل
انجام ورزشهای پایهای کیگل از طریق یافتن و فعال کردن عضلات پوبوکوکسیجیل، در کل میتواند به برخی مردان در حمایت از آلت تناسلی و بیضههای آنان کمک کند.
ورزشهای پایهای کیگل شامل انقباض ارادی عضلات است چنان که انگار شخص سعی میکند تا مانع از ریزش ادرار شود. از آنجا که این ورزش باعث فعال شدن عضلات پوبوکوکسیجیل میشود در نتیجه میتواند قدرت کف لگن را بهبود بخشد و در مورد برخی از مشکلات مربوط به بیضهها، پروستات و آلت تناسلی مرد مفید باشد.